by Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może wybierać spośród czterech metod rozliczania podatku. Co do zasady kwestie opodatkowania dochodów z jednoosobowej działalności gospodarczej zostały uregulowane w art. 27 ust. 1 oraz art. 30c ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), z pewnymi odstępstwami określonymi w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Ustawa PIT oraz ustawa ryczałtowa przewidują następujące formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej:
- zasady ogólne – skala podatkowa ze stawkami 17% i 32%;
- podatek liniowy z równą stawką 19%;
- zryczałtowane formy opodatkowania:
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
Opodatkowanie według skali podatkowej jest formą podstawową i jej wybór nie wymaga dokonania żadnych dodatkowych formalności. Zmiana formy opodatkowania na podatek liniowy bądź ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wymaga złożenia pisemnego oświadczenia do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik osiągnął pierwszy przychód albo do końca roku podatkowego, jeśli pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu. Termin ten obowiązuje zarówno podatników rozpoczynających działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego, jak i tych prowadzących działalność.
Kwestia opodatkowania kartą podatkową została uregulowana odmiennie. Stosowanie tej formy wymaga złożenia wniosku do 20 stycznia roku podatkowego, a jeżeli przedsiębiorca rozpoczyna prowadzenie działalności w trakcie roku, stosowny wniosek powinien złożyć przed jej rozpoczęciem. Co ważne, stosowne zawiadomienie podatnik może złożyć bezpośrednio do urzędu skarbowego albo za pomocą formularza CEIDG-1 składanego w urzędzie gminy.
Skala podatkowa a może podatek liniowy?
Wybór opodatkowania osiąganych dochodów według skali podatkowej jest najbardziej powszechną formą opodatkowania. Jest to skala progresywna, która uzależnia stawkę podatku od wysokości osiąganych dochodów, przy czym podatek jest pobierany dopiero po przekroczeniu tzw. kwoty wolnej od podatku. Tym samym stawka podatku ulega zwiększeniu dopiero po przekroczeniu określonego na poziomie 85 528,00 zł pułapu dochodów. Dochód poniżej tej kwoty (I próg dochodów) podlega stawce podatku 17%, natomiast nadwyżka dochodów ponad kwotę 85 528,00 zł (II próg dochodów) podlega opodatkowaniu stawką 32%.
Zaletą płynącą z wyboru tej formy opodatkowania jest możliwość skorzystania z licznych ulg podatkowych (m.in. ulgi prorodzinnej czy odliczenia darowizn). Ponadto skala podatkowa umożliwia wspólne rozliczenie z małżonkiem, co jest dedykowane zwłaszcza tym podatnikom, w przypadku których jeden z małżonków osiąga dochody w I progu, a drugi w II progu dochodów.
Natomiast wybierając opodatkowanie podatkiem liniowym mamy do czynienia z jednolitą stałą stawkę podatku na poziomie 19%, bez względu na wysokość osiąganych dochodów. Ta forma jest bardzo korzystna m.in. dla przedsiębiorców osiągających wysokie przychody i relatywnie niskie koszty (np. działalność usługowa). Opodatkowanie liniowe wyklucza jednak możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem czy skorzystania z większości ulg i odliczeń, jakie przysługują przy skali podatkowej.
Skala podatkowa oraz opodatkowanie podatkiem liniowym rodzi także szereg obowiązków, przede wszystkim prowadzenie ewidencji przychodów i kosztów w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, a w niektórych przypadkach w formie pełnych ksiąg rachunkowych. Zaliczki na podatek odprowadza się w okresach miesięcznych lub kwartalnych, a do dnia 30 kwietnia podatnik jest zobowiązany złożyć zeznanie podatkowe za dochody osiągnięte w roku ubiegłym (PIT-36 lub PIT-36L).
Ryczałtowe formy opodatkowania
W przypadku ryczałtu ewidencjonowanego podatek oblicza się od przychodu, co oznacza, że przedsiębiorcy nie mogą pomniejszyć osiąganych przychodów o poniesione koszty uzyskania przychodu. Jako swego rodzaju rekompensatę przewidziano stosunkowo niższe niż w przypadku skali podatkowej stawki podatku, które zostały określone w wysokości 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 12,5%, 17% lub 20%, w zależności od danej branży. Możliwość skorzystania z tej formy opodatkowania przysługuje tylko tym osobom fizycznym, które w poprzednim roku podatkowym uzyskały przychód nieprzekraczający 250 000 euro. Podatnik wpłaca miesięczne lub kwartalne zaliczki, a zeznanie podatkowe PIT-28 składa się do 31 stycznia za rok poprzedni. Oprócz relatywnie niższej stawki podatku podstawową zaletą wyboru tej formy opodatkowania jest prowadzenie uproszczonej księgowości.
Najmniej popularną z form opodatkowania jest karta podatkowa, w której wysokość miesięcznego podatku ustala naczelnik urzędu skarbowego w drodze decyzji. Podatek nie jest zatem płacony proporcjonalnie od wysokości dochodu (bądź przychodu w przypadku ryczałtu), lecz ustala się go w oparciu o szereg czynników, takich jak rodzaj wykonywanych usług, wielkość zatrudnienia czy liczba ludności miejscowości, w której działalność jest prowadzona. Zaletami tej formy opodatkowania jest wystawianie faktur czy rachunków tylko na żądanie Klienta, brak obowiązku składania deklaracji rocznej czy prowadzenia ksiąg podatkowych. Podatek jest opłacany do 7 dnia miesiąca, a za grudzień do 28 dnia tego miesiąca. Konieczne jest złożenie w terminie do 31 stycznia za rok poprzedni informacji PIT-16A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż podatek ulega obniżeniu o kwotę zapłaconej składki. Należy pamiętać, że podatek jest płatny również w przypadku nie osiągnięcia dochodu.
Podsumowanie
Podejmując decyzję w zakresie wyboru formy opodatkowania należy w szczególności wziąć pod uwagę branżę, w której będzie się działać, strukturę kosztów prowadzenia działalności, a niekiedy także sytuację rodzinną. Wybór właściwej formy powinien w maksymalnym stopniu odpowiadać strukturze przedsiębiorstwa, jego potrzeb i możliwości rozwoju i nie generować niepotrzebnych kosztów.
